سومین نشست تخصصی انجمن حملونقل پاک و پایدار با موضوع بررسی دلایل افزایش آمار کشته‌شدگان در تصادفات رانندگی، روز شنبه چهارم اسفندماه در محل فدراسیون حملونقل برگزار شد. در این نشست، مهرداد تقی‌زاده که از کارشناسان شناخته‌شده در حوزه حملونقل است، دلایل کاهش مقطعی آمار کشته‌شدگان و افزایش دوباره آن را مطرح کرد.
تقی‌زاده که معاون وزیر راه و شهرسازی در امور حملونقل و عضو شورای‌عالی هواپیمایی کشور در دولت دوازدهم بود، توضیح داد که تعداد کشته‌شدگان حوادث رانندگی در سال ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ به ۲۷ هزار نفر رسیده بود. در آن سال، تعداد کشته‌شدگان حوادث رانندگی در ایران سه برابر ترکیه بود. به گفته این کارشناس حوزه حملونقل، برای کاهش آمار تلفات تصادف در کشور، چاره‌ای اندیشیده شد اما این چاره‌اندیشی‌ها موقتی بود و پس از مدتی بار دیگر تعداد کشته‌شدگان افزایش یافت.
تقی‌زاده خاطرنشان کرد که از سال ۱۳۹۷ روند کاهشی تعداد افراد کشته‌شده در تصادفات متوقف شد و در حال حاضر آمار کشته‌شدگان سوانح رانندگی از پیش‌بینی‌ها فراتر رفته است. او اوضاع را نگران‌کننده خواند و تاکید کرد که برای جلوگیری از افزایش تعداد کشته‌شدگان باید ریشه‌یابی درستی در این زمینه انجام داد.
او افزود: «در حال حاضر، تعداد کشته‌شدگان سوانح رانندگی به ازای صد هزار نفر در ایران ۲۳ نفر است . در حالی که در اروپا این تعداد ۲ تا ۵ نفر و در ترکیه به ۶ نفر می‌رسد. این موضوع نشان می‌دهد که ایران از نظر حوادث رانندگی در وضعیتی بحرانی قرار دارد.» این کارشناس حملونقل همچنین به عواملی چون ناترازی انرژی و آلودگی هوا اشاره کرد و گفت: «عوامل بسیاری روی افزایش تعداد کشته‌شدگان سوانح رانندگی تاثیر می‌گذارند اما پیش از هر چیز باید بدانیم چطور در یک مقطع زمانی کوتاه، این تعداد کاهش یافته‌اند.»
حملونقل عمومی؛ حلقه مفقوده در کاهش تعداد کشته‌شدگان حوادث رانندگی
مهرداد تقی‌زاده، در ادامه‌ی سومین نشست تخصصی انجمن حملونقل پاک و پایدار گفت: «برای کاهش آمار کشته‌شدگان تصادفات رانندگی، چند اقدام مثبت انجام شد که برخی از آن‌ها مربوط به سیاست‌گذاری برای مهار خودرومحوری و برخی دیگر برنامه‌‌های توسعه‌ای برای تامین ایمنی معابر بودند. این اقدامات شامل افزایش قیمت سوخت، افزایش حمل مسافر ریلی، افزایش حملونقل مسافری در جاده‌ها با اتوبوس و بهبود سفرهای هوایی می‌شد.»
به گفته تقی‌زاده، در چند سالی که آمار کشته‌شدگان کاهشی بود، سالانه ۶۰ میلیون نفر بیشتر از سال ۱۳۸۵ که رکورد بیشترین کشته را داشت، از حملونقل عمومی استفاده می‌کردند. او حملونقل عمومی را مهم‌ترین عامل در کاهش تعداد کشته‌شدگان تصادفات رانندگی عنوان کرد و افزود: «اقدامات عملیاتی که ما به آن اکشن پلن هم می‌گوییم مانند نصب دوربین کنترل سرعت، تصویب کمیسیون ایمنی راه‌ها در سال ۱۳۸۹ و اصلاح قانون راهنمایی و رانندگی در سال ۱۳۹۰ و ابلاغ آن در فروردین ۱۳۹۱، برخی دیگر از اقدامات موثر در کاهش تعداد کشته‌شدگان تصادفات رانندگی بود.» او در ادامه توضیح داد که براساس تجارب جهانی، هر چقدر میزان کیلومتر طی شده در یک خودرو بیشتر باشد، به همان نسبت تعداد کشته‌‌های آن هم افزایش می‌یابد. داشتن زیرساخت‌های مناسب در حملونقل عمومی درون‌شهری و برون‌شهری میزان کشته‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین نمی‌توان از تاثیر قیمت سوخت روی کاهش تلفات رانندگی چشم‌پوشی کرد.
معاون اسبق حملونقل در وزارت راه و شهرسازی، تاکید کرد که بدون حملونقل عمومی درست نمی‌توان قیمت سوخت را افزایش داد. او خاطرنشان کرد که کا باید قوی‌تر از کشورهایی که قیمت سوختشان بالاست، عمل کنیم.
در این نشست، مسائلی چون فرهنگ‌سازی، توجه به هوش هیجانی و آموزش‌های مناسب برای نسل جدید، ایجاد زیرساخت‌ها و کاهش هزینه‌های سفر با حمل و نقل عمومی مورد بررسی قرار گرفتند. مهرداد تقی‌زاده در سومین نشست تخصصی انجمن حملونقل پاک و پایدار توضیح داد که خودرومحوری نه تنها در حملونقل مسافری، بلکه در حملونقل کالا نیز افزایش یافته است.
چرا قربانیان تصادفات رانندگی افزایش می‌یابند؟
در ادامه سومین نشست تخصصی انجمن حملونقل پاک و پایدار علل افزایش تعداد کشته‌ها از سال ۱۳۹۷بررسی شد. ثابت‌ماندن قیمت سوخت از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷ و افزایش اندک در سال‌های بعد، فرسودگی ناوگان حملونقل عمومی، کاهش سفرهای خارجی مردم ایران و افزایش توریست به خاطر قیمت ارز، برخی از دلایل افزایش تعداد کشته‌شدگان است.
خودرومحوری در حمل‌بار درون‌شهری و برون شهری، ورود خودرو به خط ویژه، ثابت‌ماندن جرایم رانندگی، کاهش رسیدگی به نگه‌داری خودروها حتی در امور بدیهی مانند تعویض لاستیک و افت شدید کیفیت جاده‌ها از دیگر علل افزایش تعداد قربانیان تصادفات عنوان شده است. مهرداد تقی‌زاده گفت: «با توجه به شرایط فعلی، پیش‌بینی میشود تعداد کشته‌شدگان به ۳۰ هزار نفر برسد.» او درباره راهکارهای جلوگیری از افزایش تعداد کشته‌شدگان حوادث رانندگی افزود: «برای مهار روند صعودی تعداد کشته‌شدگان تصادفات رانندگی، باید یک نقشه راه تعریف شود زیرا سوانح نیازمند تحقیق عمیق هستند.»
فرهنگ‌سازی و ایجاد مجازات جایگزین؛ راهکارهای مقابله با موتورسواران متخلف
سرهنگ سوزان جوادنژاد در سومین نشست تخصصی انجمن حملونقل پاک و پایدار، از دلایل تصادفات موتورسیکلت‌ها و تخلفات موتورسیکلت‌سواران صحبت کرد. به گفته رئیس دفتر تحقیقات کاربردی پلیس راهور تهران و عضو کمیته ایمنی حملونقل انجمن حملونقل پاک و پایدار، عبور از چراغ قرمز و رانندگی پرخطر بیشترین دلیل کشته‌شدن موتورسواران در تصادف است.
او توضیح داد که اقداماتی مثل موتوریار (مجازات جایگزین متخلفان)، توقیف موتور و برگزاری کلاس‌های آموزشی از سوی پلیس راهور برای کاهش تعداد کشته‌شدگان انجام میشود. جوادنژاد اعلام کرد که براساس آمار بزرگراه امام علی، بعثت، آیت‌الله سعیدی، تونل توحید و خیابان قزوین پر‌تصادف‌ترین نقاط با بیشترین آمار فوتی موتورسیکلت‌سواران هستند. براساس آماری که رئیس دفتر تحقیقات کاربردی پلیس راهور تهران اعلام کرد، بیشترین تصادف موتورسیکلت بین ساعت ۲۰ تا ۲۴ اتفاق می‌افتد که دلیل آن تاریکی، نداشتن شب‌رنگ، خستگی و عدم تمرکز است. طبق آمار ۱۰ ماهه ۱۴۰۳، ۲۶ درصد کشته‌شدگان در تصادفات موتورسیکلت ۲۵ تا ۳۵ ساله بوده‌اند.
عضو کمیته ایمنی حملونقل انجمن حملونقل پاک و پایدار، اصلاح فرایندها و استانداردها، هویت‌بخشی به موتورسیکلت با ثبت دقیق مشخصات راننده و صاحب موتورسیکلت، مسئول‌سازی نهادها، ساماندهی ناوگان در کسب‌وکارهای ارسال بار، ایجاد زیرساخت مناسب و فضای مطالبه‌گری اجتماعی را برخی از راهکارهای کاهش تعداد کشته‌شدگان در تصادفات موتورسیکلت دانست.
او در پایان به بررسی اقدامات اروپا و آمریکا در کاهش تصادفات رانندگی با موتورسیکلت پرداخت و گفت: «مطالبه از دولت، ایجاد کمپین‌های ایمنی، استفاده از فناوری‌ها، افزایش استفاده از تجهیزات و تولید مدل‌های متنوع کلاه ایمنی برخی از اقدامات موثر انجام‌شده در اروپا و آمریکا بوده است.»
