محمدرضا زاهدی، مدیرعامل گروه سرمایه‌گذاری پیشگامان سلامت در یادداشتی به مسئله ممنوعیت همکاری داروخانه‌ها با پلتفرم‌های نوآور توزیع دارو اشاره کرده است. مدیرعامل گروه سرمایه‌گذاری پیشگامان سلامت همچنین در یادداشت خود به اهمیت تعامل و مذاکره میان پلتفرم‌ها و رگولاتوری پرداخته است. در ادامه یادداشت محمدرضا زاهدی را می‌خوانید.
در روزهای گذشته باز هم جدال میان سازمان غذا و دارو و انجمن داروسازان با پلتفرم‌های آنلاین ارسال دارو بالا گرفته است و ممنوعیت همکاری داروخانه‌ها با سکوهای اینترنتی ابلاغ شد. صنف داروسازان پلتفرم‌ها را متهم می‌کنند که به دلیل دسترسی به داروخانه‌ها یک بازار ناصرخسرو اینترنتی ایجاد کرده‌اند و باعث فساد در بازار دارو می‌شوند. کسب‌وکارهای دیجیتال لجستیک و تامین دارو نیز دیگری را به انحصارگرایی و مخالفت با نوآوری متهم می‌کنند. حالا بازار صدور بیانیه طرف‌ها علیه یکدیگر داغ است.
تعارض کنونی میان صنف داروسازان و پلتفرم‌های دیجیتال دارو، نشان‌دهنده چالش بزرگ‌تری در نحوه مواجهه ایران با نوآوری‌های فناورانه در حوزه‌های حساس است. حل این تعارض نه تنها برای صنعت دارو، بلکه برای کل زیست‌بوم نوآوری کشور اهمیت دارد. موفقیت در این زمینه مستلزم تغییر نگرش از «یا – یا» به «هم – هم» است. به‌جای اینکه هر طرف بخواهد دیگری را حذف کند، باید به‌دنبال راه‌هایی برای همزیستی مفید و سازنده بود. این امر تنها از طریق ایجاد زبان مشترک، درک متقابل و میانجی‌گری افراد متخصص امکان‌پذیر خواهد بود. در نهایت، هدف همه طرف‌ها باید ارائه خدمات بهتر به مردم و بهبود سیستم درمانی کشور باشد. این هدف مشترک می‌تواند زمینه‌ساز همکاری سازنده و دستیابی به راه‌حل‌های نوآورانه و در عین حال ایمن باشد.
همچنین باید واقعیت بازار دارو را با عینک هر دو گروه تحلیل کرد. حوزه درمان برای جامعه همواره بسیار حساس است و مواضع سختگیرانه نهادهای متولی از الزامات نظام درمان است. نگرانی درباره سلامت بازار باعث آسودگی خاطر جامعه می‌شود، ولی نباید به حذف نوآوری بینجامد.
نوآوری باعث بهبود فرایندها، آسان شدن دسترسی‌ها و دگرگونی‌های بزرگ در اقتصاد سلامت می‌شود. مثلا ما با ایده‌های استارتاپی و جوانان و جوان‌پزشکان نوآور توانستیم موقعیت ممتاز پزشکی و درمان ایران را به جهان معرفی کنیم. با چنین دستاوردی نباید امروز شاهد رویارویی نهادهایی مانند نصر تهران، انجمن تجارت الکترونیک و اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی با سازمان غذا و دارو و انجمن داروسازان باشیم. البته از کسب‌وکارهای نوآور سلامت از جمله خدمات آنلاین دارو انتظار می‌رود برای رونق زیست‌بوم نوآوری سلامت، با نهادهای متولی و رگولاتوری مذاکره کنند تا قوانین جدید منطبق با رویکرد طرفین و منافع جامعه تدوین شود. ولی به نظر می‌رسد چالش طرفین برای این کار، فهم زبان و نگاه دیگری است. شاید بهترین راهکار برای زیست‌بوم رسمی و زیست‌بوم نوآور دارو این است که به جای حذف دیگری، به دنبال راه‌حل سوم باشند. یعنی افراد یا نهادهای آشنا به نگرانی‌ها و الزامات هر دو طرف را به عنوان میاندار بپذیرند و برای نزدیک شدن به زبان مشترک تلاش کنند.
