در رویداد نئوپست که به همت پستکس و همزمان با شش سالگی این کسب‌وکار برگزار شده بود، افراد مطرحی از جامعه لجستیک ایران حضور داشتند. کیوان محیط‌مافی، مدیرعامل دیجی‌نکست که بازوی نوآوری و سرمایه‌گذاری گروه دیجی‌کالاست در این همایش درباره ظرفیت‌های متنوع صنعت لجستیک در کشور صحبت و نسبت به همکاری با استارتاپ‌های نوآور در این زمینه اعلام آمادگی کرد. در حاشیه این رویداد با محیط‌مافی گپ‌وگفت کوتاهی داشتیم و درباره وضعیت استارتاپ‌های لجستیکی دیجی‌نکست و لزوم برگزاری رویدادهایی مانند نئوپست با او صحبت کردیم. در ادامه گفت‌وگوی نقل حمل با کیوان محیط‌مافی را می‌خوانید.
آقای محیط‌مافی، در حال حاضر چند استارتاپ لجستیکی در پورتفولیوی دیجی‌نکست هستند و این استارتاپها چه اقداماتی را برای رشد صنعت لجستیک کشور به‌ویژه در بخش خرده‌بار انجام می‌دهند؟
در حال حاضر ۳ استارتاپ حوزه لجستیکی در دیجی‌نکست داریم. این استارتاپها آپتایم، گنجه و کارپو هستند که هر کدام خدمات متنوعی را در زمینه لجستیک ارائه می‌کنند.
آپتایم در حوزه بهینه‌سازی مسیر فعالیت میکند. این کسب‌وکار علاوه بر تمرکز روی بهینه‌سازی مسیر فعالیت‌های لجستیکی دیگری نیز دارد. با سرمایه‌گذاری دیجی اکسپرس روی این کسب‌وکار شاهد رشد مضاعف این استارتاپ بوده‌ایم. استارتاپ دیگری که در حوزه لجستیک داریم، گنجه است. گنجه در زمینه لاکرهای هوشمند فعالیت میکند و مشتریان کسب‌وکارهای اینترنتی می‌توانند برای تحویل محصولاتشان از لاکرهای هوشمند گنجه استفاده کنند. علاوه بر لاکرهای هوشمند، گنجه یک سرویس به نام گنجدار را راه‌اندازی کرده است. در گنجدار، به جای لاکرهای هوشمند با مغازه‌دارها و معتمدان محل صحبت شده تا آن‌ها سفارش مشتری را تحویل بگیرند و سپس به دست مشتری برسانند.
در حال حاضر، نزدیک به دویست نقطه لاکر هوشمند در ایران نصب کرده‌اند و حدود ۵۰۰ نقطه هم برای اپلیکیشن گنجدار انتخاب شده‌اند. دیجی‌نکست و دیجی اکسپرس، مانند گنجه روی گنجدار نیز هم‌‌سرمایه‌گذاری کرده‌اند. سومین استارتاپ لجستیکی دیجی‌نکست، کارپو است که در زمینه تحلیل رفتار راننده فعالیت میکند. برای این کار، یک دستگاه روی ماشین نصب می‌شود. این دستگاه تمامی اتفاقاتی که حین رانندگی در خودرو افتاده را ضبط، نگهداری و تحلیل میکند. مسائلی چون مسافت طی‌شده و ترمزهای ناگهانی را می‌توان با استفاده از محصول کارپو تحلیل کرد. این محصول از یک اپلیکیشن گوشی دقیق‌تر عمل میکند و کسب‌وکارهای لجستیکی می‌توانند با استفاده از آن رفتار رانندگانشان را ارزیابی کنند. همچنین این محصول مناسب تعمیرات و نگهداری ناوگان است. از محصول کارپو می‌توان در محاسبه دستمزد پیک کمک گرفت و زیرساختی است برای مدیریت بهتر ناوگان.
ما در زمینه لجستیک چند تجربه ناموفق هم داشته‌ایم که بد نیست درباره‌شان صحبت کنم. ما در حوزه رباتیک یه ربات همراه درست می‌کردیم که بتواند یک ترولی مثلاً 500 کیلویی را جابه‌جا کند. ما این محصول را خودمان توسعه دادیم اما چون مقرون به‌صرفه و مقیاس‌پذیر نبود، این پروژه ناموفق ماند. چون هزینه‌ی نیروی انسانی پایین است، تولید این ربات‌ها به تعداد بالا برای استفاده در دیجی‌کالا و دیگر شرکت‌ها به‌صرفه نبود.
ما یک تلاش دیگر نیز در حوزه شناسایی بارکد با هوش مصنوعی داشتیم. بچه‌ها دوربین‌هایی را به نام ماکوویژن طراحی کرده بودند که می‌توانست در سرعت بالای دو متر بر ثانیه، بارکد کالا یا بسته را با پردازش تصویر بخواند. دستگاه‌هایی که با دقت ۹۵ درصد در بازار وجود دارند، دقتی این دوربین‌ها را نداشتند. متاسفانه در این تجربه، تیم از هم پاشید و این تکنولوژی برای استفاده به بازار راه نیافت. در حال حاضر نیز به دنبال آن هستیم که با تیم‌های جدید در حوزه لجستیک همکاری کنیم و آماده سرمایه‌گذاری در این زمینه هستیم.
به نظر شما اکوسیستم‌سازی در حوزه لجستیک، چه تاثیری روی کسب‌وکارهای این صنعت به‌ویژه کسب‌وکارهای فعال در تجارت الکترونیک می‌گذارد؟
زنجیره تامین نقشی اساسی در صنعت لجستیک دارد. در حوزه تجارت الکترونیک، مباحث متعددی وجود دارد اما این‌که مشتری نهایی بداند که کالا چه زمانی به دست او می‌رسد و چه فرآیندی را طی میکند، در این زمینه اهمیت ویژه‌ای دارد. به همین خاطر، در هر بخش از زنجیره لجستیک چه فرست مایل، چه مید مایل و چه لست مایل فعالیت کنید اما داده‌های کافی و تحلیل درست نداشته نباشید نمی‌توانید زنجیره تامین‌تان را مدیریت کنید.
وقتی داده‌های درستی داشته باشید در پاسخگویی نیز بهتر عمل خواهید کرد. مشکل اصلی در این زمینه، سرویس‌های فرست مایل است. در بخش‌های میدمایل و لست مایل، کسب‌وکارهای زیادی کار می‌کنند اما در حوزه فرست مایل که ابتدای مسیر و تامین کالا از سمت فروشندگان است، جای کار زیادی داریم.
در خصوص اکوسیستم‌سازی هم باید بگویم که یکی از بخش‌های آن گفت‌وگو درباره تجارب و انتقال دانش است. معمولا لجستیکی‌ها خیلی از یکدیگر دور هستند و درباره فعالیت‌هایشان گفت‌وگو نمی‌کنند. دورهمی‌های فعالان لجستیکی خیلی متفاوت از دیگر دورهمی‌های کسب‌وکاری است و همین باعث شده که انتقال دانش در کسب‌وکارهای لجستیکی صورت نگیرد و اگر یک کسب‌وکار زیرساختی را توسعه دهد، دیگر فعالان صنعت از آن بی‌خبرند. در حوزه روابط‌عمومی نیز کسب‌وکارهای لجستیکی قوی عمل نمی‌کنند و تلاششان این است که همه‌ی کارها را به‌صورت عملیاتی انجام دهند. به‌نظرم ارتباط با دانشگاه‌ها می‌تواند در ایجاد یک اکوسیستم منسجم موثر باشد.
