بیست‌وهشتم ماه ژوئن، روز مهمی برای فعالان صنعت لجستیک است زیرا این روز با هدف به رسمیت شناختن نقش حیاتی صنعت لجستیک در اقتصادهای جهانی به‌عنوان «روز جهانی لجستیک» نام‌گذاری شده است. این روز فرصتی است برای آن‌که بیشتر با لجستیک و نقش آن در اقتصاد آشنا شویم و ببینیم جایگاه ما در این زمینه کجاست.
لجستیک؛ نقطه‌ی اتصال کسب‌وکارها و ارتباطات تجاری
لجستیک، یکی از موضوعاتی است که انسان‌ها به‌سادگی از کنار آن عبور می‌کنند و معمولاً وقتی متوجه اهمیت آن می‌شوند که یک جای کار لنگ بزند. تقریباً تمام تاجران می‌دانند که لجستیک، نقطه‌ی اتصال آن‌ها با مشتریانشان است. لجستیک آن‌قدر برای تولیدکنندگان، واردکنندگان، صادرکنندگان و خرده‌فروشان اهمیت دارد که به‌عنوان ستون فقرات تجارت جهانی شناخته می‌شود.
لجستیک، تاثیر مستقیمی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها می‌گذارد و ارتباطات تجاری با گسترش این صنعت، بهبود می‌یابد. از زمانی که تجارت الکترونیک به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی انسان معاصر تبدیل شده است، مردم سراسر جهان برای تهیه نیازهای روزمره‌شان به خرده‌فروشی‌های آنلاین و بازارگاه‌ها رجوع می‌کنند. این موضوع، نیاز به لجستیک را افزایش داده و با توسعه فناوری‌های نوین انبارداری و هوشمندسازی فرایندهای جمع‌آوری، بسته‌بندی و ارسال کالاها، چرخه لجستیک در بخش خرده‌فروشی سریع‌تر از هر زمان دیگری در حال حرکت است.
لجستیک، نقشی راهبردی در افزایش چابکی عملیاتی و تاب‌آوری زنجیره تامین ایفا می‌کند. به همین خاطر است که بسیاری از رسانه‌های بزرگ و شناخته‌شده‌ی جهان به دنبال آن هستند که توضیحات مفصلی درباره نقش و اهمیت لجستیک ارائه کنند. ما در تمام بخش‌ها چه تجارت آفلاین و چه تجارت آنلاین، به لجستیک و خدماتی که در این زمینه ارائه می‌شود نیاز داریم. رشد و توسعه فناوری‌ها سبب بهینه‌سازی فرایندها در تحویل به‌موقع (Just‑in‑Time delivery)، زنجیره سرد (Cold Chain Logistics) و حمل‌ونقل ترکیبی (Multimodal Transport Systems) شده است و با رشد تکنولوژی، این بخش نیز تحولات گسترده‌ای را به خود دیده است. لجستیک در جهان کنونی نه‌تنها به کاهش هزینه‌ها و رشد تجارت کمک می‌کند بلکه در شرایط دشواری مانند همه‌گیری یک ویروس مثل کرونا یا حتی جنگ، نقش چشمگیری را در سرویس‌دهی به نیاز کاربران ایفا می‌کند. حالا لجستیک یک دارایی راهبردی (Strategic Asset) برای کسب‌وکارها به‌خصوص شرکت‌های حوزه تجارت الکترونیک است و با ابزارهایی مثل فناوری‌های ردیابی پیشرفته (Tracking Technologies) و مدیریت انبار هوشمند (Smart Warehouse Management) می‌توان مرسولات را در تمام طول مسیر ردیابی کرد.
براساس گزارشاتی که بلومبرگ و سایر رسانه‌های تخصصی حوزه مالی ارائه کرده‌اند، کشورهایی که در شاخص عملکرد لجستیکی بانک جهانی (LPI) رتبه بالاتری دارند، سهم بیشتری را از جریان کالا، داده و سرمایه به دست می‌آورند.
تلاش‌های بی‌وقفه کسب‌وکارهای لجستیکی ایران در شرایط بحرانی
شاخص عملکرد لجستیکی یا LPI بر اساس شش شاخص کارایی فرایندهای گمرکی، کیفیت زیرساخت‌های لجستیکی، سهولت در سازماندهی حمل‌ونقل بین‌المللی با قیمت رقابتی، کیفیت خدمات لجستیکی، قابلیت ردیابی و رهگیری کالاها و به‌موقع رسیدن محموله‌ها به مقصد سنجیده می‌شود. سنگاپور، فنلاند، آلمان، هلند، سوئیس و دانمارک، طبق تازه‌ترین گزارش LPI بهترین عملکرد لجستیکی را داشته‌اند و کمترین عملکرد مربوط به افغانستان و لیبی می‌شود.
ایران، سال ۲۰۱۸ رتبه ۶۴ را در زمینه لجستیک در گزارش بانک جهانی داشت اما در تازه‌ترین گزارش، جایگاه کشور ما به ۱۲۳ رسیده است. این موضوع، نگرانی‌هایی را برای فعالان صنعت لجستیک ایجاد کرده است اما به معنای آن نیست که کسب‌وکارهای لجستیکی کشور دست روی دست گذاشته‌اند. در سخت‌ترین شرایط، کسب‌وکارهای فعال در حوزه حمل‌ونقل، چه آن‌ها که خدمات لجستیکی ارائه می‌کنند چه استارتاپ‌های فناور و نوآور و چه کسب‌وکارهای لجستیک بین‌الملل، به کاربران خود خدماتی را ارائه می‌کنند. کسب‌وکارهای لجستیکی حتی اعلام کرده‌اند که در ۱۲ روز جنگ اسرائیل با ایران هم خدمات‌رسانی به مشتریانشان را متوقف نکرده‌اند. آتش‌سوزی در بندر شهید رجایی و جنگ، آسیب زیادی به بخش لجستیک کشور وارد کرده است ولی کسب‌وکارهای این حوزه هر روز در حال مبارزه با چالش‌ها هستند و به مسیر خود ادامه می‌دهند. روز لجستیک، فرصتی است برای قدردانی از زحمات فعالان این حوزه که با تمام مشکلاتی که بر سر راهشان وجود دارد، به دنبال توسعه این صنعت هستند.
