از دیرباز تاکنون، نوآوری نقش چشمگیری در توسعه و تحول صنایع و جوامع مختلف داشته است. کسب‌وکارهای مختلف نیز همواره تلاش کرده‌اند با ایجاد ارزش افزوده، اتفاقات شگرفی را در صنعتی که در آن مشغول به کار هستند، رقم بزنند. تاریخ نشان داده که کسب‌وکارهای بی‌اعتنا به جریان فناوری، ناچار به حذف از صحنه روزگار هستند. شاید به همین دلیل است که با افزایش سرعت رشد فناوری در چند دهه گذشته، کسب‌وکارهای نوینی بر پایه تکنولوژی‌های روز ایجاد شده‌اند و کسب‌وکارهایی که قدمتی طولانی داشته‌اند نیز گارد خود را نسبت به فناوری پایین آورده‌اند.
رد پای فناوریهایی که در چند دهه اخیر توسعه یافته و مورد اقبال عمومی قرار گرفته‌اند را می‌توان در اکثر صنایع جست و صنعت لجستیک هم از این قاعده مستثنی نیست. در روزگارانی نه چندان دور، راه‌آهن و جاده‌های آسفالت‌شده، سبب تحول در صنعت حملونقل شدند و پس از آن، راه‌آهن زیرزمینی و استفاده از تازه‌ترین فناوری‌ها برای مدیریت ناوگان، از راه رسیدند. فعالان صنعت حملونقل در قرن بیست‌ویکم، به دنبال تحقق رویاهایی رفتند که به‌نظر می‌رسید امکان‌پذیر نیستند. با این حال، در هزاره سوم، ماشین‌ها به‌سرعت خودشان را به انسان‌ها ثابت کردند و متخصصان، بیش از پیش خودشان را برای توسعه سیستم‌های خودکار به آب و آتش زدند.
تلاش‌های بی‌شمار متخصصان حوزه‌های گوناگون فناوری سبب شد تا فناوریهایی مثل هوش مصنوعی، اینترنت اشیا یا سیستم‌های رایانش ابری، به‌سرعت راه خود را پیدا کنند. این فناوری‌ها، به همراه چندین و چند تکنولوژی دیگر، به صنعت لجستیک نیز وارد شدند و گفته می‌شود که به زودی فضای زنجیره تأمین را متحول خواهند کرد.
دلیل این‌که فناوری را عامل تحول صنعت لجستیک می‌دانند این است که با تبدیل صنعت لجستیک از یک فرایند کاربرمحور و مبتنی بر کاغذ به یک سیستم خودکار و داده‌محور از طریق تکنولوژی، این صنعت توانست مسیر رشدش را به سرعت طی کند.
در زمان‌های گذشته، عملیات لجستیکی متکی به فرایندهای دستی میشد و کاغذبازی‌ها، کار را برای فعالان این حوزه سخت کرده بود. روند تحویل مرسولات در دفاتری کاغذی ثبت میشد و همین مسئله، امکان ایجاد خطا در فرایندها را افزایش می‌داد و کندی در سیستم را به همراه داشت.
زمانی که کامپیوترهای مرکزی معرفی شدند، مسیر تحول در صنعت لجستیک آغاز شد. سیستم‌های کامپیوتری موهبتی در صنعت لجستیک بودند. این سیستم‌ها به کسب‌وکارهای لجستیکی کمک می‌کردند تا مدیریت داده‌هایشان را در مقیاسی بزرگ‌تر خودکار کنند.
در حال حاضر، فعالان صنعت لجستیک در جهان از فناوری‌های پیشرفته برای افزایش شفافیت، انعطاف‌پذیری، پایداری و امنیت استفاده می‌کنند. آن‌ها همچنین به‌دنبال توسعه این فناوری‌ها در راستای خودکارسازی عملیات ارسال و بهینه‌سازی لجستیک سبز هستند. در این مقاله، به معرفی ۱۰ فناوری مورد توجه فعالان صنعت لجستیک پرداخته‌ایم که به‌نظر می‌رسد در آینده نزدیک، این صنعت را متحول کنند.
فناوری ۵G؛ رمز و راز به‌روزرسانی‌های سریع
فناوری ۵G که نسل پنجم فناوری‌های ارتباطی است از سال ۲۰۱۹ مسیر توسعه‌ای خود را طی کرد تا با سرعت خیره‌کننده‌اش به جهانیان ثابت کند که کارها را می‌توان در سریع‌ترین زمان ممکن به ثمر نشاند. این فناوری، با امکان انتقال سریع‌تر داده‌ها و بهبود قابلیت‌های اینترنت اشیا و ردیابی بلادرنگ در لجستیک، به‌عنوان ابزاری انقلابی در این صنعت شناخته می‌شود.
تکنولوژی ۵G در صنعت لجستیک به افزایش کارایی عملیاتی و قابلیت‌های ردیابی مرسولات در لحظه کمک شایان توجهی می‌کند. در حال حاضر، شرکت‌های DHL، FedEx، Maersk و Amazon از این فناوری در فرایندهای عملیات خود استفاده می‌کنند.
همزاد دیجیتال؛ ابزاری برای پیش‌بینی چالش‌ها
همزاد دیجیتال یا Digital twins، در حال حاضر در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. از همزادهای دیجیتال برای ایجاد نسخه‌های مجازی از سیستم‌های فیزیکی استفاده می‌شود. در واقع، همزادهای دیجیتال به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا هر عملیات را شبیه‌سازی و بهینه‌سازی کنند. در صنعت لجستیک از این ابزار برای پیش‌بینی وضعیت عملکردی یک ناوگان حملونقل استفاده می‌کنند.
شرکت‌های DHL، FedEx، Maersk، Rolls-Royce و Siemens از جمله شرکت‌هایی هستند که از این فناوری بهره می‌گیرند. به عنوان مثال، Maersk از همزادهای دیجیتال در لجستیک دریایی استفاده می‌کند. روش استفاده این شرکت از دوقلوهای دیجیتال، شبیه‌سازی مسیرهای کشتیرانی، پیش‌بینی تعمیر و نگهداری و نظارت بر عملکرد ناوگان است.
رایانش ابری؛ راه‌حلی برای یکپارچه‌سازی
رایانش ابری (Cloud computing)، به عنوان یک فناوری اصلی در لجستیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. رایانش ابری، امکان ذخیره‌سازی متمرکز داده‌ها، قابلیت مشاهده بلادرنگ و راه‌حل‌های مقیاس‌پذیر را فراهم می‌کند. از شرکت‌های حملونقل مطرحی که از رایانش ابری برای توسعه فرایندهایشان استفاده می‌کنند، می‌توان به
DHL، FedEx، UPS، Amazon و C.H. Robinson اشاره کرد. از آن‌جا که با کمک رایانش ابری، می‌توان سیستم‌هایی یکپارچه داشت و داده‌ها را به سرعت تحلیل کرد، شرکت‌های لجستیکی ترجیح می‌دهند از این فناوری در عملیات حملونقل خود استفاده کنند.
به‌طور مثال، شرکت UPS از سیستم‌های تحلیل داده و خدمات مشتری مبتنی بر ابر، برای بهبود توانایی خود در ارائه ردیابی دقیق و تحلیل پیش‌بینانه بهره گرفته است.
سیستم‌های مدیریت انبار؛ راهکاری برای کسب‌وکارهای انبارداری
سیستم‌های مدیریت انبار (WMS) برای بهینه‌سازی عملیات مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سیستم‌ها برای برداشت خودکار، مرتب‌سازی و مدیریت موجودی طراحی شده‌اند و شرکت‌های بزرگ صنعت لجستیک با استفاده از سیستم‌های مدیریت انبارداری، وضعیت فرایندهایشان را مورد بررسی قرار می‌دهند.
کلان‌داده‌ها؛ چشم سوم فعالان صنعت لجستیک
داده‌های بزرگ که به آن، بیگ دیتا یا کلان داده هم می‌گویند، به کسب‌وکارها کمک می کند تا براساس داده‌ها، وضعیت خود را بررسی و تحلیل‌ها کننند. کلان داده‌ها، در تمامی صنایع به‌ویژه صنعت لجستیک به تصمیم‌گیر‌ی‌های داده‌محور منجر می‌شود. تصمیماتی که براساس داده‌های تحلیلی و پیش‌بینی تقاضا، مدیریت موجودی و بینش مشتری گرفته می‌شوند.
خودکارسازی فرایندها با فناوری رباتیک
اتوماسیون فرایند رباتیک (RPA) یکی از فناوری‌های حیاتی برای شرکت‌های لجستیکی است. از طریق این فناوری، شرکت‌های لجستیکی می‌توانند وظایف تکراری و زمان‌برشان را به‌صورت خودکار پیاده‌سازی و اجرا کنند.
در حال حاضر شرکت‌هایی مانند DHL، GEODIS، FedEx، Amazon و XPO Logistics از این فناوری برای بهینه‌سازی و مدیریت فرایندهایشان استفاده می‌کنند. برخی دیگر از شرکت‌های حملونقل نیز برای مدیریت امور اداری و سفارش‌هایشان از اتوماسیون فرایند رباتیک بهره می‌گیرند تا تمامی عملیات خود را ساده کنند و علاوه بر جلوگیری از ورود داده‌ها و ردیابی تکراری، میزان خطاها را کاهش دهند.
وسایل نقلیه خودران و پهپادها
وسایل نقلیه خودران و پهپادها می‌توانند صنعت لجستیک را با افزایش کارایی، گسترش گزینه‌های تحویل، کاهش هزینه‌ها، بهینه‌سازی مسیرها و ارائه خدمات سریع‌تر و قابل اعتمادتر، متحول کنند. شاید به همین خاطر است که شرکت‌هایی مثل Nuro، Amazon و FedEx سال‌هاست که به دنبال بهره‌مندی از مزایای این فناوری هستند.
شرکت Nuro، یکی دیگر از شرکت‌های لجستیکی است که به دلیل استفاده از وسایل نقلیه کوچک خودران برای تحویل مواد غذایی و بسته‌ها شناخته می‌شود. این شرکت، موفق شده تا تاییدیه‌های نظارتی لازم در ایالات متحده را برای فعالیت در جوامع محلی کسب کند و گامی بزرگ در صنعت لجستیک بردارد.
بلاکچین؛ راه‌کار امن لجستیکی‌ها
بلاکچین یکی از فناوریهایی است که با افزایش شفافیت، امنیت و قابلیت ردیابی، تحولی مثبت در حوزه لجستیک ایجاد کرده و امکان به‌روزرسانی‌های لحظه‌ای و ثبت امن تراکنش‌ها را برای شرکت‌های فعال در این صنعت فراهم می‌کند.
شرکت‌هایی مانند IBM، Walmart، Maersk، FedEx، UPS و DHL از بلاکچین برای بهینه‌سازی عملیات خود بهره می‌برند.
Walmart، بزرگ‌ترین شرکت از نظر درآمد، از بلاکچین برای ارتقای ایمنی مواد غذایی استفاده می‌کند. این فناوری به غول خرده‌فروشی جهان کمک کرده تا مسیر محصولات غذایی از مزرعه تا سفره را ردیابی کند. بلاکچین همچنین شفافیت را افزایش داده و زمان لازم برای پیگیری محصولات معیوب را کاهش می‌دهد.
اینترنت اشیا؛ انقلابی در مدیریت ناوگان
اینترنت اشیا با امکان ردیابی در لحظه، نقش مهمی در لجستیک مدرن ایفا می‌کند. این فناوری، با بهبود مدیریت ناوگان و عملیات انبارداری، کار فعالان صنعت لجستیک و حملونقل را ساده‌تر کرده است. با اینترنت اشیا (IoT)، شرکت‌های لجستیکی دیگر نگران وضعیت مرسولات ارسالی‌شان نیستند و به سادگی می‌توانند ناوگان خود را مدیریت و زنجیره تامین‌شان را ساده‌سازی کنند.
شرکت DB Schenker از IoT برای ردیابی دارایی‌ها و مدیریت ناوگان خود استفاده می‌کند تا نظارت لحظه‌ای و هماهنگی بهتر را در شبکه لجستیک خود تضمین کند. شرکت‌های بزرگ دیگری مثل Amazon، Maersk، DHL و FedEx نیز در استفاده از فناوری اینترنت اشیا پیشرو هستند و از این تکنولوژی برای افزایش بهره‌وری و شفافیت استفاده می‌کنند.
هوش مصنوعی و یادگیری ماشین
اگر بخواهیم از سال ۲۰۲۴ فقط یک واژه را جدا کنیم، قطعاً «هوش مصنوعی» خواهد بود. هرچند زمزمه‌های ظهور هوش مصنوعی در زندگی انسان امروز از سال‌ها قبل شنیده میشد، اما هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ به شکلی اجرایی درآمد و جهانیان را شیفته و در بعضی موارد حتی نگران کرد.
هوش مصنوعی یکی از مهم‌ترین فناوری‌های قرن به حساب می‌آید که بدون شک لجستیک را متحول خواهد کرد. این فناوری، به ایجاد سیستم‌هایی کارآمد و پیش‌بینی‌کننده می‌انجامد و یک تحول بنیادین در تمام صنایع به وجود خواهد آورد.
شرکت‌های بزرگ صنعت لجستیک مانند Amazon، DHL، FedEx و UPS از این فناوری برای انجام امور روزمره‌شان بهره می‌گیرند. آمازون همچنین از هوش مصنوعی برای ساده‌سازی فرایندهای سفارش و بهینه‌سازی شبکه‌های تحویل در مراکز توزیع خود استفاده می‌کند. لازم به ذکر است که همزمان با توسعه فناوری هوش مصنوعی، تعداد شرکت‌های هوشمند در صنعت لجستیک که از این فناوری استفاده می‌کنند، روز‌به‌روز افزایش می‌یابد.
