عباس عین‌علی، سردبیر پلتفرم رسانه‌ای نقل حمل در یادداشتی به موضوع ممنوعیت همکاری داروخانه‌ها با پلتفرم‌های فروش اینترنتی پرداخته است. در ادامه این یادداشت را می‌خوانید.
در حالی این یادداشت را می‌نویسم که تب و لرز تمام زندگی‌ام را به‌هم زده و یادآور روزهای سخت دوران کروناست. خبر ممنوعیت همکاری داروخانه‌ها با پلتفرم‌های فروش اینترنتی دارو چیزی فراتر از یک خبر ناراحت‌کننده است.
گرچه هنوز تحویل دارو از طریق پلتفرم‌ها ادامه دارد و من این پایمردی و تاب‌آوری پلتفرم‌ها در برابر قوانین بد را می‌ستایم، اما حسرت دیگری درجه تبم را بالا می‌برد و آن هم این است که چرا دست از فرصت‌سوزی و نگاه خصمانه به نوآوری برنمی‌داریم؟ چرا وقتی خرمان از پل می‌گذرد یادمان می‌آید که باید حالا حالی از نوآوری و کسب‌وکارهای نوآور که شفافیت به همراه می‌آورند، بگیریم؟
تأثیر بر زندگی افراد آسیب‌پذیر
برای سالمندان، معلولان و افرادی که تنها زندگی می‌کنند، این پلتفرم‌های دارورسانی نه یک امکان تجملی، بلکه یک ضرورت زندگی است. بسیاری از این افراد توانایی مراجعه حضوری به داروخانه‌ها را ندارند. سالمندانی که به سختی راه می‌روند، معلولانی که با محدودیت‌های حرکتی مواجه‌اند و افرادی که به دلیل بیماری یا شرایط جسمی نمی‌توانند از خانه خارج شوند، با این خدمات توانسته‌اند به راحتی داروهای ضروری خود را دریافت کنند.
حال باید پرسید: رئیس سازمان غذا و دارو که طی بخشنامه‌ای همکاری داروخانه‌های سراسر کشور با سکوهای اینترنتی و کسب‌وکارهای مجازی حمل‌ونقل کالا را ممنوع اعلام کرده، چه جایگزینی برای این افراد در نظر گرفته است؟
نسخه الکترونیک و شفافیت
پیاده‌سازی نسخه الکترونیک یکی از دستاوردهای مهم سال‌های اخیر در حوزه سلامت بوده است. این اقدام توانست شفافیت قابل توجهی در تجویز و مصرف دارو ایجاد کند و از سوءاستفاده‌ها و تخلفات بکاهد. پلتفرم‌های آنلاین نیز در این مسیر نقش مهمی ایفا کردند و با ثبت دقیق فرآیند توزیع دارو، شفافیت را از مرحله تجویز به مرحله توزیع و مصرف گسترش دادند.
همه ما روزهای سیاه کرونا را به خاطر داریم. روزهای نه چندان دوری که اگر این پلتفرم‌های آنلاین دارو و آزمایش نبودند معلوم نبود چه بر سر سلامت این مردم می‌آمد. همه به یاد داریم که پس از فروکش کردن کرونا، موج تازه‌ای از ممنوعیت‌ها و بگیر و ببندها و شکایات از طرف متولیان سلامت – از دولت گرفته تا شبه‌دولتی‌ها – به راه افتاد.
لجستیک هوشمند به جای محدودیت
خلق سرویس‌های دارورسانی آنلاین در بستر لجستیک هوشمند امکان‌پذیر شده و نباید در برابر آن سنگ‌اندازی کرد. به جای ممنوعیت همکاری داروخانه‌ها با پلتفرم‌ها، بهتر است از ظرفیت قانونی اپراتورهای پستی کشور استفاده شود. با این روش، هم امکان نظارت وجود دارد و هم مردم می‌توانند از مزایای فناوری بهره‌مند شوند.
واقعاً چرا این چنین است؟ طبق گزارش‌ها، رئیس سازمان غذا و دارو در نامه‌ای به معاونین خود، ممنوعیت همکاری کلیه داروخانه‌ها با سکوها و پلتفرم‌ها در زمینه فروش اینترنتی دارو را تا زمان ابلاغ ضابطه مربوطه اعلام کرده است. اما سؤال اینجاست که چرا این ممنوعیت پیش از تدوین ضوابط جدید اعمال می‌شود؟ بر اساس کدام نظر کارشناسی؟ کدام جلسه با کسب‌وکارها؟ بخش خصوصی کجای تصمیمتان است؟
منافع پنهان در پس ممنوعیت‌ها
پلتفرم‌ها در هر شکل و هر خدمتی به بازار رقابتی شفافیت بخشیدند و اتفاقاً هر جا که وارد شده‌اند با خود شفافیت همراه داشته‌اند. هیچ‌کس در برابر شفافیت قد علم نمی‌کند مگر اینکه منافعش به خطر بیفتد. باید پرسید منافع کدام گروه، جناح یا فردی به خطر افتاده که شاهد چنین ممنوعیت‌هایی هستیم؟
ظاهراً در هر دولت با هر نگاه حزبی و جناحی، دشمنان شفافیت خصوصاً در بدنه سلامت همواره قداره‌های خودشان را برای حوزه نوآوری تیز نگه می‌دارند تا به وقتش آن را از غلاف بیرون کشیده و روی شاهرگ کسب و کارهای نوآور بگذارند.
این ممنوعیت‌ها و بگیر و ببندها، گرچه برای مردم آب نمی‌شود، برای عده‌ای نان می‌شود. و قدر مسلم این بازی‌ها این است که گوش مردم از این بگیر و ببندها پر شده. اگر اعتمادی وجود ندارد، اتفاقاً به قانون‌های ناکارآمد و گاه احمقانه‌ای است که از بدنه دولت‌ها صادر می‌شود.
سخنی با ممنوع‌کنندگان
تعیین‌کننده زمین بازی آینده شما نیستید. تعیین‌کننده زمین آینده، مردم و نیاز و تقاضای بازار است – اصل ابتدایی اقتصاد. و شما با قانون‌گذاری‌های هر روزه‌تان، با بی‌ثبات کردن زمین بازی، با به سخره گرفتن منافع بخش خصوصی نمی‌توانید تغییر دهنده بازی آینده باشید. هر چند ممکن است چند روزی خللی در آنچه که مسلم است و باید باشد ایجاد کنید، ولی این را بدانید که قطعاً آنچه تا الان رخ داده ادامه خواهد یافت و آن هم این بوده که هر کس در برابر سیل تغییر بایستد، به طرفه‌العینی از صحنه روزگار محو می‌شود.
آن چیزی که امروز ما در عرصه سلامت کشور بیش از پیش به آن نیاز داریم، شفافیت و کوتاه کردن دست دلالان و آنانی که نان در خون مردم می‌زنند است. پلتفرم‌ها هیچ کاری اگر نکنند، به ما بینش می‌دهند. اینکه امروز در کدام منطقه از جغرافیای این خاک پهناور چه دارویی بیش از هر داروی دیگر مورد نیاز است و این توزیع هوشمند کمک می‌کند.
آنانی که این ممنوعیت را ایجاد کرده‌اند چه جایگزین مناسبی برایش دارند؟ حداقل پاسخی که باید به آن بدهند این است: چه چیز بهتری دارید؟
