بیمه رانندگان تاکسی‌های اینترنتی در ماه‌های اخیر به یکی از موضوعات جنجالی و بحث‌برانگیز تبدیل شده است. از بهمن‌ماه سال گذشته که احمدی میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بیمه رانندگان تاکسی‌های آنلاین را راهکاری برای رفع چالش‌های آنان عنوان کرده بود تا امروز که سازمان تامین اجتماعی، طرحی را در همین راستا به مجلس ارائه کرده و این طرح در دست بررسی است، نزدیک به یک سال می‌گذرد و موضوع بیمه رانندگان تاکسی‌های آنلاین همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
سال گذشته هیئت‌وزیران، آیین‌نامه‌ای را در قانون برنامه هفتم توسعه آورده است که طبق آن سازمان تامین اجتماعی با توافق صاحبان سکوهای مجازی و موافقت بیمه‌شدگان، می‌تواند درصدی از سهم درآمد صاحبان هر سکو را به‌عنوان حق بیمه سرانه دریافت کند. با این حال، به‌نظر می‌رسد مدیران سازمان تامین اجتماعی به دنبال حرکت در مسیر دیگری هستند. نقل حمل در گفت‌وگویی اختصاصی با رضا الفت‌نسب، رئیس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، موضوع بیمه رانندگان تاکسی‌های آنلاین و طرحی که اخیراً سازمان تامین اجتماعی ارائه کرده را مورد بررسی قرار داده است. در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید.
آقای الفت‌نسب، نظر شما درباره طرحی که اخیراً سازمان تامین اجتماعی در زمینه بیمه رانندگان تاکسی‌های اینترنتی به مجلس ارائه کرده چیست؟
قانون‌گذاران در برنامه هفتم توسعه کاملاً مشخص کرده‌اند که بیمه رانندگان فعال در ناوگان هوشمند اختیاری است اما سازمان تامین اجتماعی به‌تازگی ضوابطی را تعیین کرده و برخلاف برنامه هفتم توسعه به‌دنبال اجباری‌کردن بیمه رانندگان است. همان‌طور که پیش از این نیز گفته‌ام، این مسئله با آنچه در برنامه هفتم آمده مغایر است.
متاسفانه برخی این‌طور تصور می‌کنند که ما مخالف بیمه رانندگان تاکسی‌های آنلاین هستیم درصورتی‌که این‌طور نیست. مسئله این است که رانندگان فعال در تاکسی‌های اینترنتی به‌صورت موقت در این پلتفرم‌ها مشغول‌به‌کار هستند و فعالیتشان در این پلتفرم‌ها پاره‌وقت و محدود است. ما پیشنهاد کردیم با مشارکت سکوهای آنلاین در بخش ناوگان هوشمند و سازمان تامین اجتماعی، در قالب یک طرح مسئولیت اجتماعی و برای کمک به رانندگانی که تمام وقت در این کسب‌وکارها مشغول به کار هستند، بیمه‌ای برای این رانندگان در نظر گرفته شود.
پیشنهاد ما این بود که براساس مسئولیت اجتماعی، اقداماتی برای بیمه رانندگانی که تمام وقت در تاکسی‌های آنلاین مشغول‌به‌کار هستند، صورت بگیرد که طبق آن، بخشی از حق بیمه توسط راننده پرداخته شود و بخشی از آن کمک مالی دولتی باشد و قسمتی از حق بیمه را پلتفرم‌ها براساس عملکرد رانندگان پرداخت کنند. البته طبق صحبتی که شد این موضوع فقط برای رانندگانی صدق می‌کند که به‌صورت حرفه‌ای در پلتفرم‌ها کار می‌کنند. نکته این است که حرفه‌ای بودن رانندگان شاغل در پلتفرم‌ها نیازمند یک تعریف مشخص است مثلاً کسی که ۸ ساعت مشغول به کار است نه کسی که یک سرویس در روز می‌رود. این موضوع نیازمند بررسی‌های دقیق است. البته مذاکراتی که ما در این زمینه داشتیم به‌جایی نرسید و این طرح مسئولیت‌اجتماعی نیز ناتمام ماند.
در طرحی که سازمان تامین اجتماعی ارائه کرده، عنوان شده که مستمری بازنشستگان مشغول به کار در تاکسی‌های اینترنتی در صورت ادامه همکاری با این پلتفرم‌ها قطع خواهد شد. اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی چه رویکردی در این زمینه دارد؟
امیدوارم این موضوع واقعیت نداشته باشد و اگر این اتفاق بیفتد، اتحادیه اعتراض خود را اعلام خواهد کرد. از دیدگاه من، چنین اقداماتی در صورت اجرایی‌شدن نشانه‌ی از بین‌بردن تاکسی‌های اینترنتی هستند. تاکسی‌های اینترنتی هم مانند سایر کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال، مدل کسب‌وکاری و مدل درآمدی خاص خودشان را دارند و چنین طرحهایی، آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به این کسب‌وکارها می‌زند. به‌نظرم اگر طرحی برای بیمه رانندگان حرفه‌ای در نظر گرفته شود که در آن، راننده، دولت و پلتفرم‌ها طبق استانداردهای تعریف شده از راننده حرفه‌ای سهمشان را بدهند، این مسئله برطرف می‌شود.
به‌نظر شما چقدر ممکن است که این طرح با پلتفرم‌های دولتی و شبه دولتی مانند شهرزاد مرتبط باشد؟
این مسئله را رد نمی‌کنم اما به‌نظرم موضوع حادتر از این است. همان‌طور که مسئولان سازمان تامین اجتماعی بارها اعلام کرده‌اند، آن‌ها به‌دنبال حل مشکلات ناترازی‌شان هستند و می‌خواهند از طریق تحت فشار قرار دادن پلتفرم‌ها، مشکلات خودشان را رفع کنند. با این حال، به‌نظرم آن‌ها تصور اشتباهی دارند زیرا همان‌طور که عرض کردم فقط رانندگان حرفه‌ای می‌توانند بیمه شوند و تعداد کسانی‌که به‌صورت حرفه‌ای در این پلتفرم‌ها مشغول به کار هستند آن‌قدرها هم زیاد نیست. پیش‌بینی‌ام این است که نهایتاً ۴۰ یا ۵۰ هزار راننده به‌صورت حرفه‌ای در پلتفرم‌ها مشغول به‌کار هستند.
فکر می‌کنید چنین طرحهایی در صورت اجرایی شدن چه آسیبی به حمل‌ونقل درون‌شهری کشور می‌زند؟
تقریباً از سال ۱۳۹۸ که موضوع تاکسی‌های اینترنتی در کشور تثبیت شده است، شاهد افزایش رضایتمندی کاربران بوده‌ایم. این کسب‌وکارها به‌خوبی درحال مدیریت ناوگان درون‌شهری هستند و فکر می‌کنم روزانه بیش از ۵ میلیون سفر را مدیریت می‌کنند. این کسب‌وکارها علاوه‌بر خودتنظیم‌گری، اقدامات متنوعی را در زمینه امنیت در سفرها فراهم کرده‌اند. پلتفرم‌های آنلاین حمل‌ونقل درون‌شهری باعث افزایش درآمد، کاهش هزینه‌ها و مدیریت در سوخت شده‌اند و طرحهایی مثل طرح اخیر سازمان تامین اجتماعی، باعث آسیب این پلتفرم‌ها و در نهایت، ایجاد چالش‌های تازه در ناوگان حمل‌ونقل درون‌شهری می‌شود.
