تجارت اجتماعی یا social commerce، یکی از زیرشاخه‌های تجارت الکترونیکی به‌حساب می‌آید. در تجارت اجتماعی، فروش کالا و خدمات از طریق شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، تلگرام، فیس‌بوک، تیک‌تاک و دیگر رسانه‌های جمعی انجام می‌شود. در تجارت اجتماعی، مردم به جای آن‌که محصولات مورد نیاز خود را به‌صورت حضوری خریداری کنند، از فروشگاه‌های اینترنتی حاضر در شبکه‌های اجتماعی خرید می‌کنند.
محصولات در شبکه‌های اجتماعی خیلی زود دیده و فروخته می‌شوند. از آن‌جا که تبلیغات دهان‌به‌دهان در رسانه‌های جمعی سریع‌تر انجام می‌شود، بازار تجارت اجتماعی رشد قابل توجه‌ای در چند دهه اخیر داشته است.
روند رشد تجارت اجتماعی در سراسر دنیا سریع‌تر از آن‌چه فکرش را کنیم، پیش رفته است. در بیست سال اخیر پس از آن‌که یاهو امکان ارائه بازخورد را برای کاربرانش فراهم کرد، بسیاری از پلتفرم‌های اجتماعی پس از آن تصمیم گرفتند امکان تجارت از طریق رسانه‌های جمعی‌شان را فراهم کنند.
تجارت اجتماعی در سال‌های اخیر، به‌خصوص پس از همه‌گیری کرونا در سراسر جهان رشدی سریع را تجربه کرد. ظهور پلتفرم‌هایی چون تیک‌تاک هم در توسعه تجارت اجتماعی بی‌تاثیر نبود. تیک‌تاک به‌قدری در فروش محصولات گوناگون تاثیر داشته که در روزهای پیش از سال نوی میلادی ۲۰۲۵، بسیاری از شرکت‌های بزرگ در زمینه تجارت الکترونیک را با چالش روبه‌رو کرد. نسل‌های جدید ترجیح می‌دهند به‌جای آن‌که حضوری به فروشگاه‌ها سر بزنند یا پاساژگردی کنند، در خانه‌شان بنشینند یا حین مشورت با دوستانشان، کالایی را اینترنتی بخرند.
مزایای تجارت اجتماعی برای خرده‌فروشان؛ چرا خرده‌فروشان باید به تجارت اجتماعی بپیوندند؟
تجارت اجتماعی بیش از آن‌که مناسب کسب‌وکارهای بزرگ و شناخته‌شده باشد، به درد خرده‌فروشان می‌خورد. کسانی که قصد فروش محصولات متنوعی را دارند، می‌توانند کالاهایشان را در شبکه‌های اجتماعی تبلیغ کنند و فروش محصولاتشان را افزایش دهند. این روش، به خرده‌فروشان کمک می‌کند تا پای خود را به بازار‌های بزرگتری بگذارند.
ارائه بازخورد، از سوی مشتریان یکی دیگر از مزایای استفاده‌ی خرده‌فروشان از تجارت اجتماعی است. همچنین، به دلیل عدم نیاز به فروشگاه فیزیکی، خرده‌فروشان دیگر نگران کم شدن سود خود به‌خاطر هزینه‌های تعمیر و نگه‌داری فروشگاه نیستند. یکی از مهم‌ترین مزایای تجارت اجتماعی برای خرده‌فروشان، تنوع مشتریان آن‌هاست. به‌طور مثال، وقتی کسی یک فروشگاه لوازم آرایشی و بهداشتی دارد، مشتریانش از یک محله یا نهایتاً ساکنان همان شهر هستند. در حالی که اگر شخص به جای فروشگاه فیزیکی، محصولاتش را در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام بفروشد، شانس این را دارد که مشتریانی از سراسر کشور یا حتی از سایر نقاط جهان داشته باشد.
مزیت تجارت اجتماعی برای تولیدکنندگان
تولیدکنندگان همواره دغدغه فروش محصولاتشان را دارند و معمولاً این کار با واسطه انجام می‌شود، اما تجارت اجتماعی امکان فروش بدون واسطه را برای تولیدکنندگان به همراه دارد. آن‌ها می‌توانند محصولاتشان را بی‌واسطه به مشتریان نهایی بفروشند و به‌صورت مستقیم برای محصولاتشان تبلیغ کنند. ارتباط مستقیم با مشتریان نهایی و شنیدن بازخوردهای آن‌ها، باعث بهبود محصولات از سوی تولیدکنندگان می‌شود. جمع‌آوری و بررسی بازخورد مشتریان، مهم‌ترین مزیت تجارت اجتماعی برای تولیدکنندگان محصولات مختلف است.
شبکه‌های اجتماعی محبوب برای تجارت
شبکه‌های اجتماعی که اکثر افراد فعال در حوزه بازاریابی به آن «سوشال مدیا» می‌گویند و معادل فارسی آن را به کار نمی‌برند، در بیست سال اخیر رشد چشمگیری داشته و از یک ابزار تولید محتوای شخصی به محلی برای ارتباطات تجاری تبدیل شده است. هر کدام از این رسانه‌های جمعی، کاربرد خاصی برای مدیریت فروش دارند.
اینستاگرام، محبوب‌ترین شبکه اجتماعی برای خریداران و فروشندگان محصولات در ایران و جهان است. هرچند تیک‌تاک در سال‌های اخیر تلاش کرده تا از اینستاگرام پیشی بگیرد و در برخی از کشورها این اتفاق افتاده است، اما در ایران هنوز اینستاگرام پیشتاز است. این شبکه اجتماعی، امکان بازاریابی برای محصولات از طریق ویدیو و عکس را فراهم می‌کند و خریداران براساس تصویری که می‌بینند، محصولات را می‌خرند.
تلگرام، برای ارسال پیام‌های جمعی و اطلاع‌رسانی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و فروشندگان، اطلاعاتی چون میزان موجودی یک محصول یا وضعیت ارسال‌هایشان را در این شبکه اجتماعی به اشتراک می‌گذارند. تلگرام همچنین فضایی برای ثبت سفارشات و ارتباط مستقیم با کاربران است. فیس‌بوک، محبوب‌ترین شبکه اجتماعی برای جذب مشتریان بین‌المللی است.
